A-1553

1.კოდიკოლოგია/არქეოგრაფია

1.1.შიფრი                                                      A-1553

რაობა                                                                         კონდაკი

დაცულობის ადგილი/კოლექცია             ხეც

თარიღი                                                         XV-XVI სს.

კეფის რაოდენობა                                       3 კეფი

ზომა (თითოეული კეფის ზომა)  177X21;  I21,5×21;II 85×21; III 70,5×21;

სტრიქონთა რაოდენობა                I r-29, v-29;II r-109, v-108;III r-97, v-;

ნაწერის ზომა                                   I20,5×12; II-83×13-14; III 68×13,5;

არშიების ზომა:        I-ზედა 1, ქვედა0,5, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 4სმ; II -ზედა 0,5, ქვედა 1,5, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 4სმ;III -ზედა 1, ქვედა 1, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 4სმ;

მასალა                                                     ეტრატი

ძეგლის მდგომარეობა (გაცხოველებული/ აღდგენილი/თავბოლონაკლული)

ფერი                                                              მოყვითალო

სისქე                                                              002

ფორმატი (სრული,არასრული)

კონსერვირებული/არაკონსერვირებული

1.2. პალეოგრაფიული თავისებურებები

დამწერლობის სახეობა                  ნუსხური

მელანი                                              ყავისფერი, სინგური

პაგინაცია                                          –

ნაწერის მიმართულება გვერდზე (r-v)

დაკანონვა

კეფების გადაბმის ტექნიკა            სხვადასხვანაირად- ამობლანდული ,  დაგვირისტირებული

 

1.3. გაფორმება

მინიატურა                                                   –

დეკორი                                                         –

საზედაო ასოები                                          –

სათაურის გაფორმება                                 სინგურით

მარგინალური ნიშნები

გადამწერი/დამკვეთი/ გადაწერის ადგილი

ანდერძები/მინაწერები

ა. „შეუნდნეს ღმერთმან თმრ(?) … ნთ… მ[ო]ნას … შეუნდნეს ღმერთმან მურთაზსა? … ხატსა … შეუნდენ ღმერთმან … ცოდვანი“.

ბ. „შეუნდნეს ღმერთმა ცოდვან[ი] მისნი მონაზონს ნინოს“.

შენიშვნა: ორივე მინაწერი მხედრული ხელითაა, პირველი მათგანი ძველია, ტექსტის დროინდელი, იგი გადარეცხილია და ძნელად იკითხება. მეორე მინაწერი შედარებით გვიანდელია.

 

შემომწირველი (გვერდის მითითებით)/შემოწირულობის თარიღი

 

1.4. ტექსტოლოგიური შენიშვნები

ტექსტის დასაწყისი         (თავბოლონაკლული)

ტექსტის დასასრული (თავბოლონაკლული)

რედაქციულობა (თუ შესაძლებელია)

2. დაზიანებებიზედაპირის – მომჩვარული, აქერცლილი, მყიფე, ენტომოლოგიური, ლაქები (სინესტის, სითხის, პიგმენტების, სანთლის …)

 

I კეფი: გრაგნილის პირველი კეფი  თავნაკლულია; მოხეულია ეტრატის დიდი ნაწილი ტექსტთან ერთად; ეტრატი ძლიერ დაზიანებული,გამომშრალი, დეფორმირებული.კიდეები, ორივე მხარეს ჩახეული და ჩატეხილია; ზედაპირზე აღენიშნება ბზარები.ზედა ნაწლში ჰორიზონტალურად ჩახეულია, დაზიანებულია ტექსტი; მკვეთრად შეიმჩნევა დაკანონვის ხაზები, რომელთა დიდი ნაწილი ჩატეხილია, დაზიანებულია ნაწერი;

შენიშვნა: ვიწროდ დახვეულ გრაგნილის პირველ კეფის გახსნისას, აღმოჩნდა ცალკე მოტეხილი (მოგლეჯილი) ეტრატის პატარა ფრაგმენტი, რომელიც საკვლევ მასალად გამოდგება.   ჩახეულ, დაბზარულ ადგილებში შეიმჩნევა პატარა ნაწილების მოტეხის საშიშროება.

 

r-ზე  ტექსტი ნაწერია ყავისფერი მელნით კალიგრაფიული ნუსხურით; შემორჩენილი ტექსტის წაკითხვა შესაძლებელია;

v-ზეანალოგიური დაზიანებებია; ეტრატი მუქი ფერისაა;  აღენიშნება ლაქები; ტექსტი ნაწერია ყავისფერი მელნით კალიგრაფიული ნუსხურით; ზოგიერთ ადგილას მელანი გადასულია; შემორჩენილი ტექსტი რთულად წასაკითხია. მარჯვენა მხარეს მითითებულია შიფრი N 1553 церк. Муз.

1 კეფი მე-2-სთან გადაკერებული მოგვიანებით; ეტრატის პირი ზემოთაა აწეული  და გაკერილია გვირისტის პირინციპით

II კეფი: გრაგნილის მეორე კეფის ფორმატი სრულია; ეტრატი დაზიანებული, გამომშრალი, დეფორმირებული.კიდეებზე შეიმჩნევა დაკანონვისთვის გამოყენებული ნახვრეტები; ზოგიერთ ადგილას აღენიშნება პატარა ჩახევები; კეფის ზედა მარჯვენა მხარეს კიდეა მოხეული;  ქვედა ნაწილში, შუაში ეტრატი ამოგლეჯილია;  ზედაპირზე აღინიშნება ბზარები.

r-ზეტექსტი ნაწერია კალიგრაფიული ნუსხურით, ყავისფერი მელნით. უხვადაა გამოყენებული სინგური. მინაწერებია  ნუსხურად და მხედრულად. ტექსტი კარგად იკითხება

v-ზე ანალოგიურად; ზოგან მელანი გადასულია, თუმცა ტექსტის წაკითხვა შესაძლებელია. მარცხენა მხარეს მინაწერია; ტექსტის წაკითხვა შესაძლებელია.

მე-3კეფთან გადაკერებულია ძაფით,ამოკემსვის (ამოკერვის) მეთოდით.

III კეფი: მე-3 კეფისთვის ფორმატი- ტექსტის ნაწილი სრულია;  ეტრატი ძლიერ დაზიანებული,გამომშრალი, დეფორმირებული.  კიდეები ორივე მხარეს მთელ სიგრძეზე დაზიანებულია, აღენიშნება პატარ-პატარა ჩახევები, ხოლო მარცხენა მხარეს ზედა ნაწილში კიდის დიდი ნაწილი მოხეულია; მკვეთრად შეიმჩნევადაკანონვის ხაზები, რომელთა დიდი ნაწილი გაბზარული და  ჩატეხილია.

r-ზეტექსტი ნაწერია ყავისფერი მელნით კალიგრაფიული ნუსხურით; ტექსტი კარგად იკითხება.

v მხარეს ანალოგიური დაზიანებებია; ზედაპირზე აღენიშნება ბზარები. კალიგრაფიული ნუსხურით, ყავისფერი მელნით.ტექსტის კარგად იკითხება; მარჯვენა მხარეს, ქვედა ნაწილში ლურჯი ფერის ფანქრით მინაწერია „ანჩისხატის სობორ არ[ის]“

 

ქვედა ნაწილში აღენიშნება ნემსის ნახვრეტები ჰორიზონტალურად სამ პირად, სავარაუდოდ კონდაკის დამაგრების კვალია;

კონდაკი არ არის შემორჩენილი.

 

რეკომენდაცია: გრაგნილი ხელნაწერი – ძლიერ დაზიანებული, გაიწმინდოს, დატენიანდეს, გასწორდეს, კონსერვაცია გაუკეთდეს შესაბამისი, თანამედროვე მასალით,ჩაუტარდესმინიმალური კონსერვაცია. გადაბმის ადგილას ჩახსნილი ადგილები გამაგრდეს ძაფის გამოყენებით. გრაგნილი დაიხვეს თავისუფლად და მოთავსდეს განიერ, სპეციალურად დამზადებულ ყუთში.

 

აღწერილობიდან: კონდაკი, XV-XVI სს.

გრაგნილი, სამიი (3) კეფი: 175X21; ეტრატი, თავ-ბოლონაკლული; დაზიანებული; ნუსხური (სათაურები სინგურით); [XV-XVI სს.].

[კონდაკი]… „ქალწულისა მარიამის. წმიდისა და დიდებულისა წინასწ[არმეტყუელისა], წინამორბედისა და ნათლის-მცემლისა … და ყ˜თა წმიდათა მომჴსენებელთა თავნი თჳსნი … [უ]რთიერთას და ყოველი ცხოვრებაჲ ჩ˜ნი ქრისტესა ღმერთსა ჩ˜ნსა შე…“

მინაწერები: ა. „შეუნდნეს ღმერთმან თმრ(?) … ნთ… მ[ო]ნას … შეუნდნეს ღმერთმან მურთაზსა? … ხატსა … შეუნდენ ღმერთმან … ცოდვანი“.

ბ. „შეუნდნეს ღმერთმა ცოდვან[ი] მისნი მონაზონს ნინოს“.

შენიშვნა: ორივე მინაწერი მხედრული ხელითაა, პირველი მათგანი ძველია, ტექსტის დროინდელი, იგი გადარეცხილია და ძნელად იკითხება. მეორე მინაწერი შედარებით გვიანდელია.

 

ბიბლიოგრაფია

საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის ქართულ ხელნაწერთა აღწერილობა, (კოლექცია A), ტ.V, 1955, გვ.72