Q-1069

1.კოდიკოლოგია/არქეოგრაფია

1.1.შიფრი                              Q-1069

რაობა                                     კონდაკი (შემზადება მირონისა მცხეთას)

დაცულობის ადგილი/კოლექცია             ხეც

თარიღი                                                         1720 წ.

კეფის რაოდენობა                                       26 კეფი

ზომა (თითოეული კეფის ზომა)  x;  I45x31,5;II 48,5×31,7;III 47,8×31,7; IV 47,8×31,7; V 48×31,5; VI 49,5×31,5; VII 47×31,5; VIII 49,5×31,5; IX 45,5×32; X 49,5×32; XI 47×32; XII 49,5×31,5; XIII 48×32; XIV 46×32; XV 50×32; XVI 24×31,5; XVII 45,3×32; XVIII 46×32; XIX 47,5×32; XX 49,5×32; XXI 46,5×32; XXII 49,5×31,5; XXIII 46×32; XXIV 49,5×32; XXV 46,5×31,5; XXVI 20×31,5;

სტრიქონთა რაოდენობა                Ir-3;II r-31;III r-31; IV r-30; V r-31; VI r-31; VII r-30; VIII r-31; IX r-29; X r-32; XI r-29; XII r-31; XIII r-30; XIV r-30; XV r-31; XVI r-14; XVII r-29; XVIII r-29; XIX r-30; XX r-32; XXI r-29; XXII r-32; XXIII r-29; XXIV r-32; XXV r-25; XXVI r-10; v-დაუწერელია

ნაწერის ზომა:                                  I3x24;II 47×24,5;III 47,4×24; IV 46×23,7; V 47×24,5; VI 47,5×23,5; VII 46×23,5; VIII 47×24; IX 44,5×24; X 48,7×24,5; XI 44,5×24; XII 49×24; XIII 46×24; XIV 45,5×24; XV 47,5×24; XVI 22×24; XVII 44×24; XVIII 45,5×24; XIX 46,5×24; XX 48,5×24; XXI 44×24; XXII 48,5×24; XXIII 44,4×24,5; XXIV 48×24,5; XXV 38×24; XXVI 14,4×24;

არშიების ზომა:        I-ზედა40, ქვედა0, მარცხენა4სმ; მარჯვენა3სმ; II -ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;III-ზედა0, ქვედა0, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენა3სმ; IV-ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;V-ზედა0, ქვედა 0, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენასმ3; VI -ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;VII-ზედა0, ქვედა0, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენა3სმ; VIII -ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;IX-ზედა0, ქვედა0, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენა3სმ; X-ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;XI-ზედა0, ქვედა0, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენა3სმ; XII -ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;XIII-ზედა0, ქვედა0, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენა3სმ; XIV-ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;XV-ზედა0, ქვედა0, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენა3სმ; XVI -ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;XVII-ზედა0,ქვედა0, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენა3სმ; XVIII -ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;XIX-ზედა0, ქვედა0, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენა3სმ; XX-ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;XXI-ზედა0, ქვედა0, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენა3სმ; XXII -ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;XXIII-ზედა0, ქვედა0, მარცხენა45,3სმ; მარჯვენასმ; XXIV-ზედა 0, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;XXV -ზედა0, ქვედა8, მარცხენა4,5სმ; მარჯვენა3სმ; XXVI -ზედა 4, ქვედა 0, მარცხენა 4,5სმ; მარჯვენა 3სმ;

 

მასალა                                                     ქაღალდი

ძეგლის მდგომარეობა (გაცხოველებული/ აღდგენილი/თავბოლონაკლული)

ფერი                                                              მოთეთრო

სისქე                                                              002

ფორმატი (სრული,არასრული)

კონსერვირებული/არაკონსერვირებული

1.2. პალეოგრაფიული  თავისებურებები

დამწერლობის სახეობა                  ნუსხური

მელანი                                              შავი, სინგური

პაგინაცია                                          ზედა მარჯვენა კუთხეში ციფრებით, ფანქრით

ნაწერის მიმართულება გვერდზე (r-v)

დაკანონვა                                                     –

კეფების გადაბმის ტექნიკა            გადაბმულია წებოს გამოყენებით

 

1.3. გაფორმება

მინიატურა                                                   –

დეკორი                                                         –

საზედაო ასოები                                          სინგურით

სათაურის გაფორმება                                 სათაურები და დასაწყისები სინგურით

მარგინალური ნიშნები

გადამწერი/დამკვეთი/ გადაწერის ადგილი

ანდერძები/მინაწერები      „оставлено 1720, ქორონიკონსა ათას შვიდას ოცსა. N24“(1v) არის სხვა რუსული მინაწერიც, რომლის დიდი ნაწილი არ იკითხება.

 

შემომწირველი (გვერდის მითითებით)/შემოწირულობის თარიღი

გამოღებული ჩანს საეკლ. მუზ-ის სიგელ-გუჯრების კატალოგიდან N 23 (იხ. Тбифл. Церк. Древнехранилище)

 

1.4. ტექსტოლოგიური შენიშვნები

ტექსტის დასაწყისი         (თავბოლონაკლული)

ტექსტის დასასრული (თავბოლონაკლული)

რედაქციულობა: ძველი რედაქციის

2. დაზიანებებიზედაპირის – მომჩვარული, აქერცლილი, მყიფე, ენტომოლოგიური, ლაქები (სინესტის, სითხის, პიგმენტების, სანთლის …)

 

I კეფი:ხელნაწერ გრაგნილისთვის გამოყენებული საწერი მასალა/ქაღალდი ჭვირნიშნიანია.ტექსტი არ არის დაზიანებული და კარგად იკითხება. ნაწერია შავი მელნით, კალიგრაფიული ნუსხურით. ბოლონაკლული. აღენიშნება მინიმალური დაზიანებები – კიდეებზე, ორივე მხარეს პატარა ჩახევები. ქაღალდის ზედაპირზე ალაგ-ალაგ და გადაბმის ადგილებზე შეიმჩნევა  ლაქები. 1 -ლ კეფზე ტექსტი ნაწერია ბოლოში (სამი სტრიქონი) და დაუზიანებელია. ზედა ნაწილი დაუწერელია, ძლიერ დაზიანებული, როგორც კიდეები ორივე მხარეს , ასევე ზედა ნაწეილი – ჩახეულია ჰორიზონტალურად და ნაკლულია. მე-4 კეფის მარჯვენა მხარეს დიდი ნაწილი ვერტიკალურად გახეულია, დაზიანებულია ტექსტიც. 6-ე კეფია მარცხენა მხარეს შიაში, კიდე ჩახეული/ჩაკეცილია. 22-ე კეფის მარჯვენა მხარეს შუაში კიდე ჩახეული/ჩაკეცილია. 25-ე კეფის ბოლო და 26-ე კეფის შუა ნაწილი გახეულია ვერტიკალურად, დაზიანებულია ტექსტი, 26-ე კეფის ბოლო მოჭრილია ბასრი იარაღით (შეიმჩნევა შავი მელანი/ასოთა ზედა ნაწილის  მოხაზულობა ფრაგმენტულად)

 

 

 

 

რეკომენდაცია: გრაგნილი ხელნაწერი სარესტავრაციოა – დაზიანებული და ჩახეული ადგილების კონსერვაცია, ნაკლული ადგილების ფორმატის შევსება.

სასურველია მოთავსდეს უფრო დიდი ზომის ბუდეში.

 

აღწერილობიდან:

კონდაკი, 1729 წ.გრაგნილი, შემზადება მირონისა მცხეთას, გრაგნილი, ქაღალდზე, ნუსხურით,  (კოლექცია Q), კატალოგი, გამოღებული ჩანს საეკლ. მუზ-ის სიგელ-გუჯრების კატალოგიდან N 23 (იხ. Тбифл. Церк. Древнехранилище)

 

ბიბლიოგრაფია

Q ფონდის კატალოგი (501-1207)

 

 

1069

კონდაკი. 1720

26 კეფი; 12,6X32; გრაგნილი; ქაღალდი, დაზიანებულია 1, 4, 22 და 26-ე კეფი;

ბოლონაკლული; ნუსხური; შავი მელანი, სათაურები და დასაწყისები სინგურით;

დაუწერელია: 1კ. რ და ყველა კეფის ვ; 1720 წ. აქვს ჭვირნიშანი.

1. „შემზადებაჲ წმიდისა და ღმერთმყოფელისა მიჰრონისა, ვითარ იგი სრულ

იქმნების მცხეთას წმიდასა კათოლიკე სამოციქულო დიდისა ღმრთისაა ეკლესია-

სა ცხოველსმყოფელსა სუჱტსა ცხოველსა შინა, რომელი მოგუჱცა და გუჱსწავა

წმიდათა მიერთა დიდებულთა მამათა და კრებათა მიერ დამტკიცებით. ხოლო ეს ცა საცნაურ არს, რამეთუ სხჳსა არავისგან შეიმზადების და არცაჲ იკურთხევის

წმიდაჲ  მიჰრონი თჳნიერ კათალიკოზისა მიერ. ხოლო ესეცა საცნაურ არს, ოდეს

ენებოს კათალიკოზსა მოდუღებაჲ და კურთხევაჲ მიჰრონისა, მაშინ შემოიკრიბოს მიტრაჲპოლიტნი და მთავარეფისკოპოსნი ცხრანი გინაჲ შვიდნი, ანუ ექუსნი

და ყოველთა ნივთთა ზედა დგომაჲ მართებს მიტრაპოლიტსაჲ ახტალისასა და

უკეთუ მიტრაპოლიტი არ იყოს, მთავარეპისკოპოსსა ჯერ-არს და ყოველი სურნელი და მასალაჲ ერთგან შეკრებული ქადაგსა ებაროს და ქადაგსა ეცვას თეთრი

მოყუნტუზული ჩაჩი. – სათანადო არს ცნობად, ვითარმედ მეოთხესა შჳდეულსა

წმიდათა მარხვათასა“… (კ. 1-13).

შენიშვნები: 1. შეიცავს: „სახელნი წმიდისა მიჰრონისაჲ (კეფა 10)“; „მოსეს

მიერ მიჰრონი სარწმუნოებისა“. (კეფა 13).

2. ტექსტის ხელით კიდეზე განმარტება: „ორკან ჭურჭელსა მას ჰქUან, არათუ

ბროჭსაჲ“. (კეფა 6).

2. „წესი, რომელი იქმნების ჟამსა მას გამორჩევასა ზედა ეპისკოპოსთასა და

მიტრაპოლიტთასა მცირისა სიტყჳს კითხჳსა, ანუ დიდისა სიტყჳსა თქუმაჲ და მიგებაჲ. – განწესებაჲ მისი, რომელსაცა ჰნებავს კურთხევაჲ მღდელთმთავრობისაჲ“… (კ. 13-16).

3. „ჴელთდასხმასა ებისკოპოსისასა შესწავებაჲ საჴმარ არს, რამეთუ პირველად ესრეთ ჯერარს განმზადებაჲ ხარისხისა, რათა განამზადონ ხარისხი საშუალ

ეკლესიისა, უკუჱ თუ მიტრაპოლიტი იყოს დასადგმელი ფერჴისა ზედა აღსავლად

იბ და უკუჱთუ ეპისკოპოსი იყოს დასადგმელი ფერQისა ზ. ჯერარს: ნებავს რათა

იყოს კათალიკოზ-პატრიარქი მჯდომარე დიდსა სკამსა ზედა საშუალ საკათა ლიკოზსა თჳსითა სკამითა და მათ თანა ორნი მღდელთმთავარნი წირკნელი და

მანგლელი იმიერ და ამიერ ბალიშსა ზედა მსხდომარენი წინაშე კათალიკოზისა

ხარისხისა მეორესა უქუჱდაესსა კიბესა ზედა. მოიყვანენ ორთა არქიმანდრიტთა

აღრაცხილი იგი მაცხოვრისა ხატისა წინაშე და ყოვლად წმიდისსა. და თაყუანისა ცემინონ მათ წინაშე და ემთხჳოს. ხოლო შემდგომად თაყუანისცემისა მის საშუალ

კანკელისა მისდვან არწივი. და მოიყვანონ და არწივის ბოლოზედ ფერჴი დაადგ მევინონ და დააყენონ წაღმართ აღმოსავლით, ხოლო ეტყჳს პირველი არქიმანდრიტი, გინა წინამძღუარი მაღლითა ჴმითა კათალიკოზსა და ორთა მუნ მდგომთა

მღდელთმთავართა. – მოიყვანების კეთილმსასოებელი“… (კ. 16-19).

შენიშვნა: ბოლოს ერთვის: „შეისწავეთ, რამეთუ ეკლესიანი და პატრიაქნი არიან რომელნიმე, რომელ ზემო დაგჳწერიაჲ ამით წესითა და რიგითა და

გვარწამსებითა აკურთხვენ მღდელთმთავართა, ხოლო ეკლესიანი და პატრიაქნი

არიან, რომელი ქუჱმო დაგჳწერია წესნი და რიგნი და გურწამსნი ამითი აკურთხ ვენ მღდელთმთავართა. უკუჱთუ გნებავს, ზემო რიგითა და წესით აკურთხეთ და

უკუEთუ გნებავსთ, ქვემო რიგითა და წესით აკურთხეთ, ორივე კეთილ არს და

წმიდათა მამათაგან განწესებულ“.

4. „წესი, რომელი იქმნების ჴელდასხმასა ზედა ეფისკოპოსისასა, რაჟამს ჰყოფენ საღთოსა წირვასა და ოდეს გამოვლენ მღდელნი საღვთოოსა მსხუჱრპლისა

შესაწირავიდამე. პირველსა გამოსვლასა ზედა გამოვალს გამორჩეულიცაჲ… გურ წამეს ერთი ღმერთი, მამაჲ ყოვლისა მპყრობელი“… (კ 19-24).

5. „ჴელთდასხმ[ა]სა მთავარეპისკოპოზისასა, გინა მიტროპოლიტისასა. შეისწავე, რამეთუ პირველად გამოირჩიეთ, რომელი ზემორე დაგUწერია, გამორჩევა

ეპისკოპოსთა და მიტროპოლიტისა იმავ წესითა და რიგითა და მერმე ჴელი დაას ხით, ოდეს გენებოს. უწყოდეთ, უკუჱ თუ მღდელმონაზონი იყოს ანუ წინამძღუარი,

პირველად ჴელნი დაესხმოდენ ეპისკოპოზად წესისაებრ და რაჟამს დასრულდეს

„უფალო ღმერთო ჩუჱნო“, „რომელმან უძლურებისათჳს კაცთა ბუნებისა“, მეორე

ლოცვაჲ ეპისკოპოზობისა. ამას თანა წარუკითხე ლოცვაჲ ესე მიტროპოლიტისა.

უკეთუ ეპისკოპოსად ჴელდასხმულ იყოს, წესისაებრ პირველად ათქმევინონ გურ წამსნი იგი, რომელ ზემოწერილ არს, მითვე წესითა და მერმე აღთქმა იგი, რომელი

წერილ არს კარტასა შინა“… (კ. 25).

წყდება: „…რათა იკურთხოს მიტრაპოლიტად ღთივდაცულ“… (26კ. რ).

შენიშვნა: ხელნაწერი წარმოადგენს ლიტურგიკული ხასიათის კრებულს,

განკუთვნილს ქართული ეკლესიისათვის.

ანდერძი: (ჩართულია ტექსტში) „სახელები ესე დავსწერე სრულსა კოდიკასა

შინა ქრისტეს მიერისა დიდისა ეკლესიისა ჩუჱნისა, ქორონიკონს ათას შვიდას და

ოცსა, თვესა მარტსა“. (კ. 14 რ).

მინაწერები: 1. „მცხეთისა“ (1კ. ვ). იქვე: N285 (შესაძლებელია, ხელნაწერი ეკუთვნოდა სვეტიცხოვლის მონასტრის ბიბლიოთეკას).

2. „16 არშ. და 16 ვერშ“ (კ. 5ვ).
3. „оставлено 1720, ქორონიკონსა ათას შვიდას ოცსა. N 24“ (1კ. ვ) არის სხვა

რუსული მინაწერიც, რომლის დიდი ნაწილი არ იკითხება (ამოგლეჯილია ქაღალდი, .1კ. ვ)